Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) tarafından, Ankara’da down sendromlu M.A.Y.’nin (7) ‘diğer çocuklara zarar verebileceği veya zarar görebileceği’ gerekçesiyle alınmadığı alışveriş merkezindeki çocuk oyun alanı işletmecisine ceza kesildi.
Nisan ayında Ankara Etimesgut’ta down sendromlu M.A.Y.’yi öğretmeniyle gittiği AVM’deki oyun alanına almayarak büyük tepki çeken işletmeye, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) tarafından üst sınırdan idari para cezası kesildi.
Olayın sosyal medyada büyük yankı uyandırması ve Türkiye Down Sendromlular Derneği ile ailenin başvurusu üzerine TİHEK tarafından başlatılan inceleme tamamlandı. Kurum, işletmenin savunmasını yetersiz bularak engelliliğe dayalı ayrımcılık yapıldığına hükmetti.
İşletme, TİHEK’e gönderdiği savunmada olayın medyada yansıtıldığı gibi yaşanmadığını, top havuzunda 90-140 cm boy sınırı bulunduğunu ve yetişkinlerin havuza girişine izin verilmediğini iddia etmişti.
Ancak TİHEK kararında bu iddialar çürütüldü:
Çocuğun özel gereksinimli olduğunun fark edilmesi üzerine girişine izin verilmediği belirtildi.
Personelin, çocuğun “diğer çocuklara zarar verebileceği veya zarar görebileceği” yönündeki açıklamalarının kayıtlara yansıdığı vurgulandı.
Olayda boy ölçümü yapıldığına dair hiçbir delil bulunmadığı ve oyun alanında boy sınırına ilişkin uyarı levhasının da yer almadığı tespit edildi.
TİHEK kararında, çocuğun yalnızca engelliliği nedeniyle dışlanmasının “ayrı tutma” niteliğinde olduğu ifade edildi. Kararda şu kritik tespitte bulunuldu:
“Olayda somut ve ölçülebilir bir risk değerlendirmesi yapılmadığı, personelin açıklamalarının genel varsayım ve önyargılara dayandığı anlaşılmıştır. Engelli bir çocuğun diğer çocuklardan ayrılması çocuğun üstün yararı ilkesine aykırıdır.”
TİHEK, bu gerekçelerle işletmeye üst sınırdan olmak üzere 204 bin 285 TL idari para cezası uygulanmasına karar verdi.
Türkiye Down Sendromlular Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Gün Bilgin, TİHEK kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, “Yaşanan uygulama, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nin… ayrımcılık yasağına açıkça aykırıdır. Her çocuğun akranlarıyla birlikte oyun oynama hakkı vardır. Bu kararın benzer ihlallerin önüne geçmede güçlü bir caydırıcı olmasını diliyoruz” dedi.