Dünya çikolata krizinde!

DUYGU ERDOĞAN – Kakao ton fiyatı küresel piyasalarda 10 bin dolar sınırında işlem görmeye devam ediyor. Büyük üreticiler Fildişi Sahili, Gana ve Endonezya’daki iklim temelli sorunlarla sıkıntılar yaşanan üretim aynı zamanda bakımsız ağaçların verimsizliğiyle düşüyor. Bu sezonda 550 bin ton kakao çekirdeği açığı olacağı tahmin ediliyor.

Çikolata hammaddesi kakaodaki hızlı fiyat hareketleri, çikolata üretiminde ise hem tedarik, hem de maliyetle ilgili sıkıntılar oluşturmaya başlıyor. Tüketici tarafında ise çikolata zamları ile çikolata bazlı ürünlerde yapılabilecek tağşişler endişe oluşturuyor. Paskalya kutlayan ülkelerde bu kapsamda yumurta ve çikolataların ebatlarının küçüldüğü ifade edilirken; Ramazan Bayramı öncesinde ise yurt içinde olası fiyat artışları nedeniyle tüketiciler genel olarak alışverişlerini öne çektiğini belirtiyor. 

Gramajda düşüş var

Financial Times gazetesi, artan kakao fiyatları yüzünden bu yıl üretilen Paskalya yumurtaları ve çikolataların ebat olarak küçüldüğünü yazdı. Gazetenin haberine göre hem Amerika, hem de Avrupa ‘da çikolatadaki yüksek fiyatlar üreticileri daha küçük ürün üretmeye yöneltti. BBC ise Şubat 2024 için ortalama çikolatalı yumurta fiyatlarını inceledi ve geçen yılla karşılaştırdı. Bir süpermarket zincirinden alınan çikolatalı yumurtanın ebat olarak küçüldüğü, gramajının yüzde 20 azaldığı ve fiyatının da yüzde 62.5 artışla 8 sterlinden 13 sterline yükseldiği tespit edildi.

‘Müşterilerin fiyat hassasiyeti yüksek’

Artan kakao fiyatları çikolata ihracatçılarının da gündeminde… Çikolata ve kakao içeren gıda müstahzarları ihracatının, 2023 yılında gerçekleşen 12.4 milyar dolar büyüklüğündeki hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri ihracatı içinde yüzde 7’lik paya sahip olduğuna dikkat çeken TİM Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektör Kurulu Ahmet Tiryakioğlu, “TÜİK verilerine göre geçen yıl 211 bin tonu geçen toplam kakao ithalatımızın büyüklüğü 672 milyon dolara ulaştı. Yurt içindeki tüketim ihtiyacını da kapsayan bu hammadde girişinin sonunda 2023 yılı çikolata ve kakaolu ürün ihracatımız 860 milyon dolar oldu. Firmalarımız çikolata konusunda da çok geniş bir coğrafyaya hizmet veren rekabetçi bir yapıya sahip. Öte yandan uluslararası müşteri profilimizin temel bir özelliği, fiyat hassasiyetlerinin yüksek olması. Bir kilo kakao fiyatının 10 dolara ulaştığı bir ortamda çikolata üretim maliyetleri zorlayıcı oluyor” dedi.

‘Uzun süre gevşemez’

Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Celal Kadooğlu ise, “Kakao fiyatlarında yaşanan artışın tam da talebin çok yükseldiği Ramazan Bayramı öncesine gelmesi, ürünün satış kârlılığını etkiledi. Fiyatların artmasında arz sıkıntısının yanında, ilerleyen aylarda talebin daha da artacağını öngörerek stok yapan büyük alıcıların spekülatif etkisi olduğu kesin. Mevcut üretim rakamları, fiyatların uzun süre daha gevşemeyeceğini gösteriyor” diye konuştu.