‘Yer altı’nı da tahrip etmeyin

Aleyna Sevim – Hayatın vazgeçilmezlerinden biri olan su, iklim değişikliği, nüfus artışı, sanayileşme, kirlilik ve kaynakların yanlış kullanılması nedeniyle büyük bir tehdit altında. Önlemler alınmazsa gelecekte Türkiye’nin birçok ili su kıtlığıyla karşı karşıya kalacak. Öngörüler böyle ancak İstanbul’un da aralarında olduğu bazı kentlerde yine benzer nedenlerden dolayı su sorunu yaşanmaya başladı bile. “İstanbul’un minyatürü” olarak da nitelendirilen, yerleşik nüfusun 190 bini bulduğu Muğla’nın Bodrum ilçesi susuzlukla karşı karşıya.

Kuyu da çare değil

Bodrum’un su ihtiyacını karşılayan Geyik ve Mumcular barajları kurudu. Alternatif olarak yer altı su kaynakları kullanılmaya ve sondajla yer altı su kuyuları açılmaya başlandı. Yarımadada, Sazköy ve Çamköy,  su kuyuları açılan yerlerden bazıları. Milliyet’e konuşan uzmanlar, yer altı suyunun çözüm olmayacağını söylüyor.

‘Su tuzlanabilir’

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Su Kaynakları Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, Bodrum’un İstanbul’un bir minyatürü olarak düşünebileceğini ifade ederek, çarpık kentleşme ve nüfus yoğunluğunun da aynı İstanbul’daki gibi kentsel altyapı yetersizliklerini de beraberinde getirdiğini söyledi. “Şu an Bodrum’a dönüşümlü olarak su veriliyor” ifadelerini kullanan Özçelik, “Vatandaşlarımız su sırası gelinceye kadar günlerce susuz kalıyorlar. Belediyenin kendi tesisleri de dahil olmak üzere, birçok işletmenin tuvaletleri kullanıma kapalı durumda” dedi. Doç. Özçelik, Bodrum’a su sağlayan 2 barajın kuruduğunu anımsatarak, soruna çare bulunurken dikkat edilmesi gerekenleri de aktardı:

50 su kuyusu kurudu

“Şimdi tek kaynak yer altı suyu. Mevcuttaki yer altı suyu kuyuları ihtiyacın ancak yüzde 45’ini karşılayabilecek boyutta ve bu oran her geçen gün azalıyor. Bölgeye içme suyu temin eden 150 civarlarında içme suyu kuyusu söz konusuydu, bunların 50’ye yakını kurudu. Yeni kuyularla beraber, kuyu sayısının 120 civarına ulaşması bekleniyor. Yeni kuyu açılmasının sürekli bir katkı sağlayacağını söyleyemeyiz. Aynı bölgede fazla kuyu açılırsa, bu sular girişimle yer altı suyu seviyesinin düşmesine ve her bir kuyudan alınabilecek suyun azalmasına yol açacaktır. Açılan kuyular deniz kıyısına yakınsa yeraltı suyu da tuzlanacaktır. Aşırı çekim devam ederse, zamanla, yer altı suyu kaçar veya tuzlanır. Çok su çekmek değil, güvenli su çekimi önemli. Vatandaşlarımıza su tasarrufu konusunda çağrılar yapılarak dar boğaz aşılmaya çalışılıyor. Vatandaşların ilave depo alma veya fazladan su depolama gibi bireysel çözümler geliştirmeye başlaması durumunda, mevcut su talebi daha da artacak, kesinti süreleri uzayacaktır. Bu nedenle, vatandaşların doğru ve sürekli bilgilendirmesi önemli.”

Datça, Köyceğiz sırada…

Su Politikaları Derneği Başkanı Dr. Dursun Yıldız da imar durumuna, artan nüfusa ve turistik talebe ilave su yetiştirmek için yer altından aşırı su çekildiğini bildirdi. Yıldız, mevsimsel su talebindeki aşırı artış, hatalı isale hattı, şebeke kayıp ve kaçakları gibi sorunların kurak dönemlerde bu riski krize dönüştürdüğünü ifade etti. Bodrum’un su bütçesinin büyük açık verdiğine dikkat çeken Yıldız, şunları dedi:

“Yer altı suyundan aşırı çekim yapılması, yeni kuyuların açılması, özel kuyulardan çekimin artması yer altı suyu seviyesinin düşmesine ve su kirliliğinin yayılmasına neden oluyor. Bugün Bodrum öne çıktı ancak Datça, Marmaris, Köyceğiz gibi turistik bölgelerimizde de yazın çok fazla artan nüfusun su talebini karşılayabilecek sürdürülebilir su politikasına ihtiyaç var.”

Bodrum’un 190 bin olan yerleşik nüfusunun 3 katına çıkmasıyla bazı bölgelerde düzenli su kesintileri uygulanıyor. İlçedeki su sorununun benzerinin önlem alınmazsa Datça, Marmaris ve Köyceğiz’in de yaşayacağı belirtiliyor.

24 saatlik su kesintisi

Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (MUSKİ), Yalıkavak, Turgutreis, Gümüşlük, Türkbükü, Torba ve Gündoğan’ın da aralarında bulunduğu Bodrum’un 22 mahallesinde önceki gün saat 10.00’dan dün sabah saat 10.00’a kadar su kesintisi uyguladı. Su arayışını sürdüren MUSKİ, 2700 metre içme suyu hat imalatı, 1450 metre enerji nakil hattı, 5 ayrı noktada 265 metre derin kuyu sondajı, yüksek verimlilikte yeni nesil terfi merkezi ve 5 kuyu binası montajı yaparak günlük 72 bin kişinin ihtiyacını karşılayacak su buldu. Muğla Büyükşehir Belediyesi, MUSKİ Genel Müdürlüğü’ne sadece Bodrum’un su sorununun çözümüne ayırması için 110 milyon TL aktardı.

İstanbul ve Ankara da susuz

İstanbul’da etkili olan yağışlı havanın ardından barajlardaki doluluk oranı yükselmeye başladı. Yüzde 16.47 doluluk oranıyla son 20 yılın en düşük seviyesi ölçülen barajlar, son yağışlarla birlikte aylar sonra yükşelişe geçti. Barajlardaki doluluk oranı yüzde 17.47 olarak ölçüldü. Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi (ASKİ) verilerine göre ise, başkente su sağlayan barajların doluluk oranı yüzde 35.01.