Depremlerle sarsılan İzlanda’da yanardağın patlaması bekleniyor: Yer sallanırken volkan kükrüyor!

Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde, İskandinavya ile İngiltere’nin kuzeybatısında yer alan Avrupalı bir ada ülkesi olan İzlanda, şu sıralarda en büyük jeolojik endişeyi yaşıyor. İzlandalı yetkililer, son günlerde meydana gelen binlerce depremin Fagradalsfjall Yanardağı’nın patlamasının yakınlaştığının işaretleri olduğunu belirtirken kaygılı bekleyiş sürüyor. İki haftada 20 binden fazla depreme maruz kalan İzlanda’da sadece pazartesi günü 900 deprem  meydana geldi. Sismik açıdan çok aktif olan ülkedeki son sarsıntılar, yetkilileri volkanik endişeye sürükledi.

Sismik, volkanik hat

Dünyadaki en büyük levhalardan olan Avrasya ve Kuzey Amerika tektonik levhaları arasında yer alan İzlanda’nın iki levhanın zıt yönlerde hareket etmesi nedeniyle sismik ve volkanik bir sıcak nokta olduğu biliniyor. İzlanda aynı zamanda bir manto yükselmesinin (derin mantodan yüzeye yükselen ve patladığında lava dönüşen sıcak, erimiş kaya sütunu) üzerinde yer alıyor. 33 aktif volkana sahip İzlanda küçük ölçekli sarsıntılara alışık olsa da haftalardır Reykjanes Yarımadası’nda devam eden depremlerin Fagradalsfjall Yanardağı’nın patlama riskini artırması sonrası ülkede acil durum ilan edildi. Fagradalsfjall Yanardağı’nın yakınında bulunan 4 bin nüfuslu Grindavik kasabası önlem amacıyla cumartesi itibarıyla tahliye edildi.

3 yılda 4 patlama

Reykjanes Yarımadası’nda Fagradalsfjall Yanardağı yakınında son 3 yılda, 4 patlama yaşandı. Bunların en sonuncusu Temmuz 2023’te gerçekleşti. Ancak daha önceki patlamaların tümü altyapıdan veya yerleşim yerlerinden uzakta meydana gelmişti. 2021’deki ilk patlamadan önce yarımada 800 yıldır hareketsiz durumdaydı. Fagradalsfjall Yanardağı, 2021’deki patlamayla 800 yıl aradan sonra volkanik faaliyetlerine yeniden başladı. İzlanda’nın güneyindeki Eyjafjallajokull’da 2010 yılında meydana gelen volkanik patlamaysa, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana hava yolculuğunda yaşanan en kötü aksamaya yol açmıştı.

19 volkan aynı anda faaliyette

Uzmanlar dünya genelinde 19 yanardağın aynı dönemde patladığını açıkladı. Yeni patlamaları takip eden ABD’deki Smithsonian Enstitüsü’nün Küresel Volkanizma Programı, İtalya, İzlanda, Japonya, Meksika, Rusya ve Filipinler’de aynı anda patlayan volkanlar olduğunu bildirdi. Volkanolog ve bilim muhabiri Robin George Andrews, volkanların dünyanın her yerinde sürekli olarak patladığını belirtirken bu durumun “normal” olduğunu söyledi. Son olarak İtalya’nın Sicilya Adası’ndaki Etna Yanardağı lav püskürttü.

Kasaba bir metre battı

İzlanda’nın Reykjanes Yarımadası’nın altında son günlerde denize uzanan bir magma tünelinin oluştuğu açıklandı. Magmanın çok sığ bir derinlikte olduğu ve kasabanın altında biriktiği belirtildi. Depremlerin etkisiyle yollarda derin yarıkların oluştuğu Grindavik kasabasının bir bölümünün bir metre battığı duyuruldu. Kasabada zehirli bir gaz olan kükürt dioksit seviyesi de arttı.